“Warrior Women”: ένα ντοκιμαντέρ για το αμερικανικό ιθαγενικό κίνημα

Γράφει η Δρ. Βασιλική Παπαγεωργίου, Εθνολόγος-Κοιν. Ανθρωπολόγος

 Η ιθαγενής ινδιάνικη ταυτότητα και παράδοση μαζί με την ισχυρή κουλτούρα αντίστασης που παραδίδεται από γενιά σε γενιά, βρίσκονται στην καρδιά του ντοκιμαντέρ “Warrior Women”. Το ντοκιμαντέρ, φόρος τιμής στις γυναίκες του αγώνα των Ινδιάνων της Αμερικής, κυκλοφόρησε στις 28 Απριλίου του 2018 με πρεμιέρα στο Hot Docs Canadian International Documentary Festival και έχει έκτοτε διαγράψει μια επιτυχημένη πορεία με διακρίσεις σε πολλά κινηματογραφικά φεστιβάλ. Σήμερα συνεχίζει τις ζωντανές παρουσιάσεις με την ομάδα των συντελεστών του, όπου κινητοποιεί την ενεργό συμμετοχή και εμπλοκή των τοπικών κοινοτήτων και των ακτιβιστών στην Αμερική, και πιο πρόσφατα στην Ευρώπη.

warrior2

Το αμερικανικό ιθαγενικό κίνημα AIM, (American Indian Movement) εμφανίζεται στα τέλη της δεκαετίας του ’60 μαζί με τα άλλα κινήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τα οποία εμπνέεται, και μαζί με τα οποία, σε μια ώσμωση, συμμετέχουν σε όλον αυτόν το σχεδόν μυθικό κόσμο της εξέγερσης και της αντικουλτούρας στην Αμερική της εποχής αυτής.

WW3 900

Πρωταγωνίστριες του AIM είναι οι γυναίκες, μητέρες και κόρες, που μάχονται με τα όπλα της γνώσης και της παράδοσης, αλλά και της υπερηφάνειας τής καταγωγής τους. Ο λόγος των Ινδιάνων γυναικών είναι λόγος οργισμένος, εκφραστικός της συλλογικής συνείδησης του ιθαγενούς πληθυσμού της Αμερικής, που έχει διαμορφωθεί από την εκμετάλλευση, την καταπίεση, την περιφρόνηση και τη βίαιη εξόντωση, τη γενοκτονία. Έχοντας αυτή η κατάσταση γίνει καθεστώς, ακόμη και για τους ίδιους τους Ινδιάνους που αποδέχτηκαν το ρατσισμό αρχικά, η συνείδηση της ινδιάνικης ταυτότητας φουντώνει κατά τη δεκαετία του ’70, μέσα από το κίνημα επιβίωσης στο οποίο πρωτοστατούν οι γυναίκες.

Διαβάστε   Έκθεση στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης: Η ζωή μέσα από τα μάτια του άλλου

WW4 900

Το ντοκιμαντέρ επικεντρώνεται στη μορφή της ακτιβίστριας Madonna Thunder Hawk, η οποία λειτουργεί και συντονίζει το “Σχολείο Επιβίωσης” (“Survival School”) κατά τη δεκαετία του ’70. Σ’ αυτό καλλιεργείται μια κατ’ εξοχήν πολιτική εκπαίδευση και κουλτούρα, συμβατή με τις δικές τους ινδιάνικες παραδόσεις και αξίες και την επιβίωσή τους. Η ινδιάνικη ταυτότητα που πρέπει να επιβιώσει αναγκαστικά θεμελιώνεται στη γνώση τού τι έχει συμβεί, και στη μνήμη που διατηρείται από γενιά σε γενιά, όταν, για παράδειγμα, διδάσκονται την αξία της γης και μαθαίνουν για την ιδιοποίησή της, τον εκδιωγμό τους, και την καταλήστευση του φυσικού πλούτου από τους λευκούς ανθρώπους εις βάρος τους.

WW5 900

Η πρωταγωνίστρια στο φιλμ, αλλά και εμβληματική φιγούρα του AIΜ, Madonna Thunder Hawk, μιλά για το τότε και το σήμερα, μαζί με τις γυναίκες συγγενείς της, τις κόρες της, συνάμα συντρόφισσες στον αγώνα. Η αφήγηση δένεται μέσα από τη συνεχή εναλλαγή ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν της ινδιάνικης κοινότητας και υποστηρίζεται από το πλούσιο αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό που ανασυνθέτει την εικόνα των Ινδιάνων μέσα στο δικό τους κόσμο και μέσα από το δικό τους πρίσμα.

WW6 900

Οι αγωνίστριες του ντοκιμαντέρ αφηγούνται την πορεία προς το χτίσιμο μιας ισχυρής, βιώσιμης και για τις επόμενες γενιές, κοινότητας. Η αυτοσυνειδησία, ισχυρίζονται, για τους Ινδιάνους δεν είναι αυτονόητη, αλλά περνάει μέσα από την εκπαίδευση, τη γνώση και τη μύηση σε μία ισχυρή κοινότητα ομοίων. Η κοινότητα βασίζεται στους συγγενειακούς δεσμούς και τη σχέση με τη γη και τους φυσικούς της πόρους. Το αίσθημα του ανήκειν στη γη είναι ζωτικό, και γι ’αυτό ο νομικός αγώνας γύρω από τα δικαιώματα γης αποκτά πρωτεύουσα σημασία, όπως και ο πόλεμος κατά των πετρελαιοπαραγωγών εταιρειών που εγκαθιστούν τους αγωγούς τους στα εδάφη τους (παρακολουθούμε για παράδειγμα την τεράστια κινητοποίηση των ινδιάνικων φυλών κατά του επονομαζόμενου Dakota Access Pipeline).

Διαβάστε   Μαθητές εμπνέονται από τη "Βίαιη μετακίνηση" και σκηνοθετούν υπέροχα ντοκιμαντέρ

WW7 900

Στη γυναικεία ινδιάνικη αφήγηση και αναπαράσταση δεν απηχούνται “εύκολα” μοντέλα του δυτικού, καπιταλιστικού, νεοφιλελεύθερου λόγου γύρω από την πολιτισμική διαφορά. Γιατί εδώ, το δικαίωμα στο “να είναι κανείς Ινδιάνος”, η ινδιάνικη ταυτότητα, παράγεται μέσα από συγκρουσιακούς λόγους (discourses) και διαφορετικούς ιδεολογικούς προσανατολισμούς από αυτούς των κυρίαρχων αμερικανών λευκών εποίκων, γύρω από την παραγωγή, την κατανάλωση, την ανάπτυξη, την κατοίκηση, την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πόρων.

WW8 900

Από το ΑΙΜ και μετά, οι γυναίκες της ινδιάνικης κοινότητας έχουν ταχθεί στον αγώνα επιβίωσης. Αυτός προχωρά μέσα από τη βαθιά και οικεία γνώση του ιστορικού παρελθόντος, με την αδιαπραγμάτευτη συνθήκη σήμερα, να διδάσκεται με τους δικούς τους όρους.

WW9 900

Άλλωστε η ταινία ξεκινάει με αυτό το μήνυμα, με τη σκηνή στο Survival School, πίσω στη Νότια Ντακότα του 1975, και τη Madonna Thunder Hawk να ρωτά τους μαθητές της: «γνωρίζετε τι γιορτή είναι σήμερα;» Όταν τα παιδιά απαντούν «τα Γενέθλια του Τζορτζ Ουάσινγκτον» (γιορτάζονται ως αργία στις ΗΠΑ), εκείνη συνεχίζει με ζωηρό ύφος, «και ποιος είναι αυτός;», για να καταλήξει γελώντας: «τον πρώτο που θα πει “ο πατέρας της πατρίδας μας” θα τον χτυπήσω…!».

Σημείωση
Πληροφορίες για τη δράση της ομάδας Warrior Women και το ντοκιμαντέρ, με ενημέρωση για ευκαιρίες online προβολής που δίνονται, βλ. στο https://www.warriorwomenfilm.com/blog και στο facebook την αντίστοιχη online κοινότητα, https://www.facebook.com/WarriorWomenFilm/.

Επίσης στην πλατφόρμα 

https://worldchannel.org/special/warrior-women/?fbclid=IwAR0W_r90v9U0zdkS8zyzQK4Z_187yi5sP0Ov6OuJnCwOtFg2tthr6au5p6o

διατίθεται ελεύθερα η προβολή της ταινίας για περιορισμένο χρονικό διάστημα (ανάμεσα στις 25/2 έως 26/3 αυτής της χρονιάς).

[Οι εικόνες του κειμένου είναι από το blog και screenshots από το βίντεο της ταινίας στην προαναφερθείσα πλατφόρμα.]

ΠΗΓΗ: www.independent.gr

Διαβάστε   Λοχίας Γιορκ: ένας γνήσιος Αμερικάνος ήρωας...

 

Σχετικά με την αρθρογράφο:

Η Βασιλική Παπαγεωργίου (vaspapag@yahoo.gr) σπούδασε Εθνολογία στο Δημοκρίτειο Παν/μιο και ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της στο τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Παν/μίου Αιγαίου, από όπου αναγορεύτηκε διδάκτορας με άριστα το 2009. Έχει επαγγελματική και ερευνητική εμπειρία στη μετανάστευση, τις διαπολιτισμικές σχέσεις, την πολιτισμική διαχείριση και τις πολιτικές των ταυτοτήτων. Επίσης, έχει εργαστεί με υποτροφία Leonardo Da Vinci στο εθνικό μουσείο Εθνολογίας και Ανθρωπολογίας της Ιταλίας στη Φλωρεντία. Συμμετέχει σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια και άρθρα της περιλαμβάνονται σε συλλογικούς τόμους. Το 2011 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νήσος η μελέτη της «Από την Αλβανία στην Ελλάδα: Τόπος και Ταυτότητα, Διαπολιτισμικότητα και Ενσωμάτωση. Μια ανθρωπολογική προσέγγιση της μεταναστευτικής εμπειρίας». Είναι τακτική αρθρογράφος στο ηλεκτρονικό περιοδικό πολιτισμού και τέχνης independent.gr, όπου αναπτύσσει ζητήματα θεωρητικού προβληματισμού από τη στήλη της, Public Culture -online. Τα τρέχοντα επιστημονικά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στα σύγχρονα πεδία πολιτισμικής παραγωγής, στον οπτικό και ψηφιακό πολιτισμό, στις κουλτούρες και κοινότητες του κυβερνοχώρου, στην εθνογραφία του διαδικτύου. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται ως έκτακτη επίκουρος με τα τμήματα Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων και Διοίκησης, Οικονομίας και Επικοινωνίας Πολιτιστικών και Τουριστικών Μονάδων του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας. Εκπονεί μεταδιδακτορική έρευνα στο Ε.Α.Π.

https://www.youtube.com/watch?v=eaPf5slmLvE