Η Τεχεράνη είναι μια πόλη γεμάτη περιορισμούς και θρησκευτικούς νόμους όπου οποιοδήποτε έγκλημα έχει δρακόντεια τιμωρία. Όμως η δίψα για ζωή κάνει τους ανθρώπους να αποζητούν την ελευθερία. Τρεις γυναίκες από διαφορετικά κοινωνικά υπόβαθρα και ένας νεαρός μουσικός θα βρεθούν σε κοινή πορεία και θα παλέψουν την υποκρισία και τις αντιφάσεις του συστήματος.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ
Ο Αλί Σουζαντέ γεννήθηκε το 1970 στο Σιράζ του Ιράν. Σπούδασε στη σχολή καλών τεχνών της Τεχεράνης κι αργότερα Media design στο Πανεπιστήμιο της Κολονίας. ΄Ιδρυσε την Cartoonamoon, ενώ ταυτόχρονα εργάστηκε ως animator σε πάρα πολλές ταινίες, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές σειρές. Έχει σκηνοθετήσει πολλά μουσικά βίντεο και μικρού μήκους ταινίες πριν ολοκληρώσει τα Μυστικά της Τεχεράνης. Έχει εργαστεί ως head of animation στα ντοκιμαντέρ The Green Wave (2010) (Βραβείο Grimme Prize Καλύτερου Ντοκιμαντέρ και διαγωνιστικό Φεστιβάλ Σάντανς) και Camp 14 (2012) που επιλέχθηκε για το επίσημο διαγωνιστικό των φεστιβάλ Λοκάρνο και Τορόντο.
- Η ταινία βασίζεται σε πρωτότυπο υλικό;
Τα μυστικά της Τεχεράνης προέρχονται από πρωτότυπο σενάριο, δεν πρόκειται για μεταφορά μυθιστορήματος. Η ιδέα μου ήρθε κάποια χρόνια νωρίτερα όταν άκουσα στο μετρό μια συζήτηση δύο νεαρών αντρών από το Ιράν για τη σχέση τους με τις γυναίκες. Ανέφεραν μια πόρνη που έφερε το παιδί της στη δουλειά. Με έκανε να αναρωτηθώ για τα θέματα σεξουαλικότητας στο Ιράν. Άρχισα την έρευνα στα κοινωνικά δίκτυα και η ιστορία ξεκίνησε από εκεί.
- Ήταν εξαρχής η πρόθεση σας να κάνετε μια ταινία animation;
Ο αρχικός στόχος δεν ήταν μια ταινία animation, αλλά πρόκειται για το βασικό μου επαγγελματικό υπόβαθρο. Έχω εργαστεί κι ως φωτογράφος, ζωγράφος και στο τμήμα των οπτικών εφέ. Το σημαντικότερο για μένα ήταν να κάνω την ιστορία να δουλέψει. Για την ταινία αυτή, βασικό πρόβλημα ήταν η τοποθεσία των γυρισμάτων αν αποφασίζαμε να την κάνουμε live-action. Η Τεχεράνη δεν ήταν επιλογή για προφανείς λόγους. Παρακολούθησα κάποιες ταινίες που χρησιμοποίησαν το Μαρόκο ή την Ιορδανία αντί του Ιράν, αλλά για μένα δεν ήταν πειστικά. Καταλήξαμε ότι η τεχνική του rotoscoping ήταν ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσουμε. Διάλεξα αυτή τη τεχνική γιατί μας επιτρέπει να αντιληφθούμε τους χαρακτήρες με περισσότερο ρεαλισμό παρά το animation.
- Μιλήστε μας για τη σχέση σας με το Ιράν.
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Ιράν μέχρι τα 25 μου. Είμαι ο μόνος από την οικογένεια μου που τώρα ζει στο εξωτερικό. Ήμουν 9 χρονών όταν ξέσπασε η Ισλαμική Επανάσταση. Ξαφνικά άρχισαν να χωρίζουν τα αγόρια από τα κορίτσια στο σχολείο. Ήταν η πρώτη από πολλές τραυματικές εμπειρίες. Στα 25 μου μετανάστευσα και ζω στη Γερμανία έκτοτε. Αγαπώ ακόμη το Ιράν και τους ανθρώπους του φυσικά, οι οποίοι είναι από τους πιο δυνατούς στον κόσμο. Η έρευνα και η προσωπική ενδοσκόπηση μου έδωσε μια πολύ διαφορετική εικόνα του Ιράν. Νομίζω ότι κατανοώ καλύτερα πια τις συνθήκες, πόσο σύνθετη είναι η κοινωνία και γιατί δεν υπάρχει μία απλά απάντηση. Η σχέση μου με τη χώρα μου είναι πιο δυνατή μετά από αυτή την ταινία.
- Σχολιάστε την κοινωνικότητα του μοντέρνου Ιράν και τα «ταμπού» του τίτλου.
Με την ταινία αυτή ήθελα να σπάσω τη σιωπή που είναι η κοινή πρακτική στο Ιράν. Θα έλεγα το να σπάει κανείς τα ταμπού είναι ένας τρόπος να διαμαρτυρόμαστε ενάντια στους περιορισμούς. Στο Ιράν, οι νομικές απαγορεύσεις και οι ηθικοί φραγμοί καθορίζουν την καθημερινότητα. Όταν η σεξουαλικότητα είναι τόσο περιορισμένη, οι άνθρωποι βρίσκουν γρήγορα τρόπους να προσαρμοστούν. Υπάρχουν πολλά μέρη στην Τεχεράνη στα οποία δεν υπάρχουν κανόνες. Για να ισορροπήσει η δημόσια καταπίεση, η ιδιωτική ζωή μπορεί να ξεφύγει από τα όρια όσον αφορά το σεξ, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ. Η έλλειψη ελευθερίας μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους σε διπλές σταθερές. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικές επιπλοκές, οι οποίες πολύ συχνά εκδηλώνονται σε παράλογες καταστάσεις- συχνά κωμικές.
- Μιλήστε μας για τη μυστικότητα και την παράνοια που συχνά εκφράζεται στην ταινία.
Οι περιορισμοί προέρχονται τόσο από το μυαλό των ανθρώπων όσο κι από τους υπαρκτούς νόμους. Η οικογενειακή τιμή είναι πολύ πιο σημαντική στο Ιράν απ’ ότι στην Ευρώπη. Στο Ιράν οι κοινωνικές επαφές είναι πολύ σημαντικές στην επίτευξη των στόχων. Μπορεί κάποιος να χάσει την τιμή του από μια εξωσυζυγική σχέση από την οποία το ελάχιστο παράπτωμα τιμωρείται από το νόμο. Η τιμωρία ή η φυλάκιση δεν είναι τόσο επιζήμια ωστόσο, όσο η γνωστοποίηση στο κοινό. Όλοι οι συγγενείς, όλοι οι γείτονες μαθαίνουν για το έγκλημα σου. Για εσένα και την οικογένεια σου σημαίνει πλήρη απώλεια της τιμής.
- Μιλήστε μας για τις γυναίκες της Τεχεράνης.
Η εικόνα που έχουν οι Δυτικοί για το Ιράν είναι συχνά λανθασμένη και γεμάτη κλισέ. Χαρακτηρίζεται συχνά από στερεότυπα που ποικίλουν από τον εξωτισμό του «1001 νύχτες» έως το σκληρό ισλαμικό καθεστώς. Η πραγματικότητα στους δρόμους της Τεχεράνης όμως είναι πολύ διαφορετική. Οι γυναίκες είναι συχνά πιο μορφωμένες από τους άντρες κι έχουν ενεργούς ρόλους στην καθημερινή ζωή σε σχέση με άλλες ισλαμικές χώρες όπως η Σαουδική Αραβία. Δεν υπάρχει όμως η μοντέρνα Ιρανή γυναίκα. Υπάρχουν πολλοί τύποι, από θρησκευτικές φονταμενταλίστριες έως φεμινίστριες. Φυσικά, οι τελευταίες δε μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα.
- Μιλήστε για το πνεύμα των χαρακτήρων σας και τον τόνο που δίνουν στην ταινία.
Πιστεύω ότι οι άνθρωποι και τα όνειρα είναι τα ίδια παγκοσμίως. Μόνο οι συνθήκες αλλάζουν. Οποιοσδήποτε θεατής, οπουδήποτε θα μπορούσε να ταυτιστεί με αυτούς τους χαρακτήρες. Όλοι υποφέρουν με κάποιο τρόπο από τα ταμπού της Ιρανικής κοινότητας.
Είναι θύματα αλλά και παραβάτες ταυτόχρονα. Κανείς δεν είναι καλός ή κακός. Μπορεί ένας χαρακτήρας να φαίνεται ενοχλητικός, αλλά τον κατανοούμε μόλις μάθουμε την ιστορία του.
*Η ταινία θα προβληθεί στις 28 Δεκεμβρίου, στους κινηματογράφους Ααβόρα και Ολύμπιον