Ο Θυμός και η Πολιτική

Posted on

Του Αντώνη Λιάκου*

Η γιαπωνεζικη εφημερίδα Ασαχι Σιμπουν κάνει μια έρευνα για τον Θυμό και την Πολιτική, μια κυριολεκτικά παγκόσμια έρευνα. Στο πλαίσιο αυτό η δημοσιογράφος μου πήρε μια μακρά συνέντευξη, περισσότερο συζήτηση κάναμε. Άρχισε την κουβέντα της από την «μήνιν» του Αχιλλέα με την οποία ξεκινά η Ιλιάδα. Η ερώτηση επομένως ήταν τι έχει αλλάξει από τότε στους Έλληνες; Απρόσμενη ερώτηση, αλλά όταν βλέπεις την Ελλάδα από την άλλη άκρη της Ευρασίας, κάπως έτσι σκέπτεσαι. Ωστόσο κι επειδή το θέμα μας ήταν η ιστορική μεταβολή, και η εφημερίδα εισάγει στην έρευνα με μια εικόνα ενός παλαιολιθικού εργαλείου δίπλα σε ένα smartphone, σκεπτόμουν τα social media.

Ο Αχιλλέας είχε κλειστεί στη σκηνή του, τον φώναζε ο Αγαμέμνων, πεισματικά έκανε πως δεν άκουγε. Σήμερα θα είχαν ανοίξει ένα πόλεμο αναρτήσεων σε twitter και Facebook, και βέβαια θα είχαν κλωνοποιηθεί, αποκτώντας χιλιάδες θυμωμένους οπαδούς, όπως συμβαίνει και στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τελικά υποτίθεται ότι η civilizing process που περιγράφει ο N. Elias καταστέλλει το θυμό, αλλά τα καινούργια μέσα πολλαπλασιάζουν και μεγεθύνουν το θυμό γιατί παρέχουν ευκαιρίες άμεσης έκφρασής του και διάδοσής του. Από την άλλη, η επιθετικότητα στα ελληνικά κοινωνικά μέσα – ίσως η επιθετικότητα στην Ελλάδα είναι πολύ μεγαλύτερη από άλλες χώρες, δες λ.χ. σήμερα – γυρεύει την εξήγησή της. Μια ακραία επιθετικότητα η οποία δεν προέρχεται από μια κατηγορία ανθρώπων από την οποία συνήθως αναμένουμε, αλλά είναι διάχυτη και από στρώματα ή κατηγορίες που μας εκπλήσσουν.

*Ο Αντώνης Λιάκος είναι ομότιμος καθηγητής της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γεννήθηκε στην Αθήνα (1947) και σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Φυλακίστηκε από τη δικτατορία   από το 1969 έως το 1974. Μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιταλία, διδακτορική διατριβή στη νεώτερη και σύγχρονη ιστορία στο ΑΠΘ, 1984.  Δίδαξε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ  1981-1990. Το 1988-1989 ήταν Honorary Research Fellow στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Το 1990 εξελέγη αν. καθηγητής στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και από το 1994 είναι τακτικός καθηγητής. Το 1995 ήταν Επισκέπτης καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, και στο Πανεπιστήμιο του Sydney στην Αυστραλία. Το  1996- 1997 ήταν  Visiting Research Fellow στο Πανεπιστήμιο του Princeton, ΗΠΑ. Το 2001 ήταν επισκέπτης καθηγητής στην Ecole Normale Superieure στο Παρίσι. Συμμετέχει στο Συμβούλιο του European Doctorate in Social History. Το 2006 επισκέπτης ερευνητής για δεύτερη φορά στο Princeton. Από το 2005 είναι μέλος του Board της International Commission for History and Τheory of Historiography και από το 2010 έως το 2015 πρόεδρος. Είναι επίσης μέλος της εκδοτικής ομάδας του περιοδικού Historein/Ιστορείν.Το ερευνητικό και συγγραφικό έργο του αφορά την νεώτερη και σύγχρονη ιστορία, ειδικότερα την ιστορία της συγκρότησης των εθνικών κρατών στην Ελλάδα  και στην Ιταλία, την κοινωνική ιστορία και την ιστορία της ευρωπαϊκής ιστοριογραφίας. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει οκτώ βιβλία και πάνω από εξήντα   μελέτες δημοσιευμένες σε ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά επιστημονικά περιοδικά και ειδικούς τόμους.  Έχει διατελέσει μέλος της Εφορείας των Γενικών Αρχείων του Κράτους, της Επιτροπής Ιστορίας της Εθνικής Τράπεζας, του ΔΣ των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας και του Ιστορικού Αρχείου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διηύθυνε εκδοτικές σειρές Ιστορίας στις εκδόσεις Γνώση, Θεμέλιο και τώρα  Νεφέλη.  Τα τωρινά του ενδιαφέροντα αφορούν την ιστορία και τη θεωρία της ιστοριογραφίας και τη διερεύνηση της ιστορίας ως πολιτισμικής πρακτικής. Ελαβε μέρος στο ερευνητικό πρόγραμμα της European Science Foundation   «National Histories in Europe (NHIST) and the Cleiohres CLIOHRES.net (“Creating Links and Innovative Overviews for a New History Research Agenda for the Citizens of a Growing Europe”. Διετέλεσε Πρόεδρος της  Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία.

 

Διαβάστε   Παράδεισος ή Δημοκρατία;