Tου Γιάννη Τοτονίδη
Σύμφωνα με τον Γάλλο φιλόσοφο Alain Badiou, ο καπιταλισμός προτείνει τη συρρίκνωση της επιθυμίας στη διάσταση του συμφέροντος. Η επιθυμία πλέον θεωρείται «νόθα», καθώς το κέρδος είναι το μοναδικό ποθούμενο αντικείμενο και το νόημα της ζωής του καθενός συρρικνώνεται στα ζωτικά συμφέροντά του. Φαίνεται (ο καπιταλισμός ) να σταματά την ουσιαστική εξέλιξη της ζωής και ο χρόνος σε αυτόν μοιάζει να λιμνάζει σε ένα είδος επιτόπιας κινητικότητας. Η επιθυμία περιορίζεται στην άμεση κατανάλωση ως αποτέλεσμα μιμητικής ανταγωνιστικής διαδικασίας απόκτησης αγαθών, υποβιβάζοντας τον οραματισμό σε ουτοπική αναζήτηση. Το κύμα αυτής της μίμησης είναι σαρωτικό και έτσι εξαντλούνται οι πόροι του συστήματος με αποτέλεσμα την κατάρρευσή του.
Το 2073 γίνονται πλέον εμφανείς οι συνέπειες του καπιταλιστικού μοντέλου: υπερκατανάλωση, υπερπληθυσμός, δραματική εξάλειψη αποθεμάτων, τόσο σε τροφή, όσο και σε ενέργεια. Η προσωρινή λύση μαζικής παραγωγής μεταλλαγμένων προϊόντων, ως μία παράταση στην κρίση διαχείρισης πόρων, δε λύνει τελικά το πρόβλημα του υπερπληθυσμού. Έτσι, εξαντλούνται οι πόροι του συστήματος, με αποτέλεσμα να απειλείται με κατάρρευση. Για το λόγο αυτό η Κυβέρνηση αναγκάζεται να λάβει δραστικά μέτρα, υποχρεώνοντας τις οικογένειες να κάνουν μόνο ένα παιδί (θυμηθείτε ότι πριν λίγα χρόνια ανάλογο μέτρο έλαβε η Κίνα).
Μία μητέρα γεννά (και πεθαίνει) επτά ομοζυγωτικές αδελφές, τις οποίες αποφασίζει να κρύψει ο παππούς τους από το Τμήμα Κατανομής Παιδιών. Και οι επτά, μεγαλωμένες και εκπαιδευμένες από αυτόν, ζουν μία κρυφή ζωή, υιοθετώντας όμως την ίδια ταυτότητα: αυτήν της Κάρεν Σέτμαν. Τα ονόματα τίς δόθηκαν σύμφωνα με τις ημέρες της εβδομάδας: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή. Για λόγους ασφάλειας, κάθε κοπέλα βγαίνει στον έξω κόσμο μόνο μία φορά την εβδομάδα. Συγκεκριμένα, την ημέρα που φέρει το όνομά της. Ωστόσο, η κάθε γυναίκα, μέσα στα όρια του διαμερίσματος τους, αναπτύσσει τη δική της προσωπικότητα. Όλα κυλάνε κανονικά για 30 χρόνια. Μέχρι που μία Δευτέρα, η “Δευτέρα” δεν επιστρέφει στο σπίτι και όλες αναρωτιούνται: “Τι συνέβη στη Δευτέρα”;
Στα αχαρτογράφητα νερά της Φαντασίας ταξιδεύουν κατά καιρούς πολλά Σκάφη (ταινίες). Άλλα με βαρύ εξοπλισμό (σκηνοθέτη και ηθοποιούς), άλλα με υψηλής τεχνολογίας υλικά (παραγωγή, εφέ) και άλλα με ποικίλα μεγέθη (κανονικής ή μεγάλης χρονικής διάρκειας). Εκείνο όμως που ξεχωρίζει κάθε Σκάφος είναι η υποδομή του (Σενάριο). Αν οι Μηχανικοί του (Σεναριογράφοι) έκαναν σωστά τη δουλειά τους, δε θα κινδυνέψει το Σκάφος. Αν όμως συμβεί το αντίθετο, τότε κινδυνεύει να εξαφανιστεί στο αχανές διάστημα του Χρόνου.
Το συγκεκριμένο sci fi ψυχολογικό θρίλερ που έχει συγγενή στοιχεία με τα «Fortress» και «Children of Men» παρουσιάζει κάποιες τρύπες. Ίσως, όχι τόσο μεγάλες για να καταποντιστεί, αλλά γεννά πολλά ερωτηματικά. Θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει υλικό για ένα μελλοντολογικό κόσμο, αντίστοιχο (ίσως και περισσότερο ερεβώδες) των Όργουελ και Χάξλεϋ. Δεν επιλέγει όμως να το κάνει, ούτε και να απαντήσει σε όλα τα ερωτήματα. Θολώνει (από αδυναμία;) το σκηνικό της δυστοπικής κοινωνίας, αντί να το κάνει ευδιάκριτο (όπως θα όφειλε). Τα φιλοσοφικά και ηθικά ερωτήματα που πηγάζουν, μένουν στείρα.
Οι σεναριογράφοι Μαξ Μπότκιν και Κέρι Γουίλιαμσον θα μπορούσαν να διεισδύσουν σε θέματα ταυτότητας (κάτι σαν πολυσχιδής προσωπικότητα), διαφορετικότητας (και οι επτά αγαπημένες, αλλά ταυτόχρονα και ανταγωνιστικές μεταξύ τους), υποταγής στο Σύστημα που απαιτεί την ομοιογένεια, με αντιστάθμισμα την επιβίωση. Πουθενά δεν εικονίζεται η αντίδραση των φτωχών, η συσπείρωσή τους, οι εξεγέρσεις ενάντια σε ένα καθεστώς που τους συνθλίβει, παρά δέχονται άβουλα τις κυβερνητικές επιταγές. Για να γίνουν αντιληπτά όλα τα ανωτέρω, ανατρέξτε στην ανάλογη ατμόσφαιρα που διαχέεται στο “V For Vendetta”.
Έτσι η πλοκή δομείται και αναπτύσσεται με κύριο γνώμονα το να κεντρίσει το ενδιαφέρον του θεατή το μυστήριο της εξαφάνισης της Δευτέρας. Αλήθεια, γιατί άραγε Δευτέρα και όχι Τρίτη; Ή Τετάρτη; Ή Κυριακή; Επειδή συνηθίζουμε, κάθε νέα προσπάθειά μας προς το καλύτερο, να τη μεταφέρουμε στην αρχή της επόμενης βδομάδας (π.χ. από Δευτέρα ξεκινώ δίαιτα); Μήπως θα ήταν συμβολικότερα σωστότερη η Κυριακή, ως η δύση μιας παλιάς εποχής που καταρρέει; Ή, αν θέλετε, Παρασκευή ή Σάββατο (ανάλογα ως τελευταία εργάσιμη μέρα) που θα συμβόλιζε το τέλος μιας απάνθρωπης εργασίας εκ μέρους του Συστήματος; Αλλά, αυτά μοιάζουν περισσότερο προσωπικοί μου προβληματισμοί, παρά σεναριακοί.
Όλοι γνωρίζουμε, ότι το πάνω χέρι στο final cut το έχει ο παραγωγός. Αποτέλεσμα αυτού, πολλές φορές, είναι να δημιουργούνται ρήγματα στην πλοκή, αφού ο παραγωγός επιλέγει να περικόψει σημαντικά στοιχεία του σεναρίου. Όμως, όση ευθύνη και να προσπαθήσω να του αποδώσω, θεωρώ πως η ενοχή των σεναριογράφων είναι ουσιαστικότερη. Καταρχάς είναι ελλιπής η ανάπτυξη του χαρακτήρα του παππού (Νταφόε). Πως είχε τόσα χρήματα και πρόσφερε αυτό το κρησφύγετο στις εγγονές του; Ήταν φιλοκυβερνητικός; Με ποιό τρόπο κατάφερε να κρύψει επτά γεννήσεις από την κλινική; Γιατί δε μιλούσε με την κόρη του; Γιατί με το θάνατο της μητέρας δεν κάλεσαν τον πατέρα και κάλεσαν τον παππού; Πως σε έναν τέτοιο κόσμο, όπου ο έλεγχος και η παρακολούθηση είναι συνεχής, αφήνονται ξαφνικά τόσες πολλές ελευθερίες, όταν οι γυναίκες αποφασίζουν να βγουν έξω από το κρησφύγετο; Ακόμη και το απλό δεν αποσαφηνίζεται! Το ότι μία από τις συνέπειες των κλωνοποιημένων τροφών είναι, ότι οι γυναίκες έχουν πολύδυμες γέννες. Γι’ αυτό γεννούν τρίδυμα, τετράδυμα, πεντάδυμα. Άρα αυξάνεται ο πληθυσμός, άρα δεν επαρκούν τα αγαθά και η πείνα αναγκάζει την κυβέρνηση να υποχρεώσει τις οικογένειες να κάνουν μόνο ένα παιδί.
Ένα ακόμη ελλιπές σημείο είναι η απεικόνιση της Εξουσίας. Ποιος ελέγχει την εξουσία; Κάποιος παρανοϊκός πολιτικός ή κάποια κεφαλαιοκρατική ομάδα ολιγαρχών; Ελλιπής όμως και ο τομέας των ειδικών εφέ. Από μια σύγχρονη παραγωγή περιμένεις κάτι πολύ περισσότερο από όσα εμπνεύστηκαν οι συνάδελφοί τους στα «Blade Runner», «Total Recall», «Minority Report» και «Matrix».
Κρατώντας ως θετικά τις καλές ερμηνείες (ιδιαίτερα της Ραπάς που έπρεπε να υποδυθεί τις επτά αδελφές), αλλά και την πάρα πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα, κλείνω έχοντας ένα ευχάριστο συναίσθημα μέσα μου μετά το τέλος της προβολής. Ευτυχώς, διαφορετικά θα ήθελα να τραγουδήσω το τραγούδι των Boomtown Rats “I Don’t Like Mondays”.
ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ; (WHAT HAPPENED TO MONDAY?)
Σκηνοθεσία: Τόμι Βίρκολα
Ηθοποιοί: Νούμι Ραπάς, Γκλεν Κλόουζ, Ουίλεμ Νταφόε, Μαρουάν Κενζάρι, Κρίστιανμ Ρούμπεκ, Πολ Σβέρε Χάγκεν, Κλάρα Ριντ, Ρόμπερτ Βάγκνερ
Διάρκεια: 123΄