Τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο για το σύνολο της προσφοράς της στον κινηματογράφο απένειμε το 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στη σπουδαία Ιταλίδα ηθοποιό Μόνικα Μπελούτσι. «Είναι τιμή μου που παραλαμβάνω αυτό το βραβείο και είμαι ιδιαίτερα συγκινημένη που βρίσκομαι στην Ελλάδα», είπε, μεταξύ άλλων, η Μόνικα Μπελούτσι, παραλαμβάνοντας το τιμητικό βραβείο από τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Πέμπτης 9 Νοεμβρίου, στον κατάμεστο κινηματογράφο Ολύμπιον.
Την εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε πριν την προβολή της Μαλένα, της ταινίας που εκτόξευσε την καριέρα της Μόνικα Μπελούτσι, άνοιξε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης. «Σήμερα το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τιμά μία σπουδαία ηθοποιό, η οποία εδώ και 30 χρόνια κατέχει ξεχωριστή θέση στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Ξεκινώντας από τις ταινίες της ιδιαίτερης πατρίδας της, της Ιταλίας, έγινε πολύ γρήγορα διάσημη ερμηνεύοντας ρόλους και στα αγγλικά και στα γαλλικά, σε ταινίες όπως ο Δράκουλας του Φράνσις Φορντ Κόπολα, το Διαμέρισμα στο κέντρο της πόλης (L’appartement), το Βασικός ύποπτος για φόνο (Under suspicion), Η αδελφότητα των λύκων (Le pacte des loups), το Αστερίξ και Οβελίξ: Επιχείρηση Κλεοπάτρα και βέβαια την εμβληματική Μαλένα του Τζιουζέπε Τορνατόρε που θα δούμε σε λίγο. Σε αυτό το υπόδειγμα κινηματογράφου εποχής, το οποίο ξεδιπλώνει τις πιο σκοτεινές πτυχές της ευρωπαϊκής ιστορίας, η Μόνικα Μπελούτσι παραδίδει μια μνημειώδη ερμηνεία, πλάθοντας έναν ατρόμητο, πολυεπίπεδο γυναικείο χαρακτήρα. Ακολούθησε μία από τις καλύτερες ταινίες των τελευταίων χρόνων, το Μη αναστρέψιμος (Irréversible) του Γκασπάρ Νοέ, το Matrix, Τα πάθη του Χριστού του Μελ Γκίμπσον, το Spectre δίπλα στον Τζέιμς Μποντ, το υπέροχο Τα θαύματα (Le meraviglie), το On the milky road του Εμίρ Κουστουρίτσα και τόσα άλλα», είπε ο Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Στη συνέχεια, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ αναφέρθηκε στην τελευταία της ταινία Μόνικα Μπελούτσι, με τίτλο Μαρία Κάλλας: επιστολές και αναμνήσεις, βασισμένη στην ομότιτλη θεατρική παραγωγή, η οποία προβλήθηκε την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου στο Ολύμπιον, παρουσία της ηθοποιού, και κάλεσε στη σκηνή τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα.
«Buona sera gentile signora Bellucci. Grazie per essere venuti a Salonicco per riempire di luce il Festival e la nostra città» («Καλησπέρα αξιαγάπητη κυρία Μπελούτσι, Σας ευχαριστούμε που ήρθατε στη Θεσσαλονίκη για να γεμίσετε με φως το Φεστιβάλ και την πόλη μας»), είπε στα ιταλικά ο κ. Τζιτζικώστας, καλωσορίζοντας τη Μόνικα Μπελούτσι. «Είναι πράγματι μεγάλη τιμή που υποδεχόμαστε εδώ στη Θεσσαλονίκη και στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου μία από τις πιο σημαντικές ηθοποιούς της έβδομης τέχνης», σημείωσε. Ο Απόστολος Τζιτζικώστας συνέχισε, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η Μόνικα Μπελούτσι είναι από εκείνες τις ηθοποιούς που γεμίζουν τη μεγάλη οθόνη όταν εμφανίζονται, αλλάζουν τον αέρα των κινηματογραφικών κάδρων. Έχει πλάσει δεκάδες χαρακτήρες σε κωμωδίες, δράματα, περιπέτειες, ιστορικές ταινίες. Και κάθε φορά ξέρει να μεταμορφώνεται, να μπαίνει στην ουσία των ρόλων της και να αναδεικνύει τις λεπτομέρειές τους. Με αυτές άλλωστε τις ταινίες έχει ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο. Ελπίζουμε ότι σύντομα θα βρεθεί μια ευκαιρία για να γυρίσει μια ταινία και εδώ, στη Θεσσαλονίκη, στην Κεντρική Μακεδονία, η οποία διαθέτει τις υποδομές, σπάνιες τοποθεσίες, ιστορικά μνημεία, δάση, βουνά και θάλασσα και, όπως λένε οι ειδικοί του κινηματογράφου, ένα ξεχωριστό και ιδανικό κινηματογραφικό φως. Η Μόνικα Μπελούτσι όλα αυτά τα χρόνια έχει χαρίσει το δικό της φως σε ταινίες που θα μείνουν για πάντα στη συλλογική μας μνήμη. Και για μένα είναι εξαιρετική η χαρά και η τιμή που την υποδέχομαι σήμερα εδώ».
Στο σημείο αυτό, τα φώτα χαμήλωσαν για να παρελάσουν από την οθόνη του Ολύμπιον, σε ένα σύντομο βίντεο, οι αξέχαστοι κινηματογραφικοί χαρακτήρες που έχει ερμηνεύσει η διάσημη ηθοποιός μέσα από τους πιο εμβληματικούς ρόλους της στον κινηματογράφο. Αμέσως μετά, ο Ορέστης Ανδρεαδάκης κάλεσε στη σκηνή τη Μόνικα Μπελούτσι για την απονομή του Χρυσού Αλέξανδρου. «Κυρία Μπελούτσι, εκ μέρους του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, σας απονέμω το βραβείο του τιμητικού Χρυσού Αλέξανδρου», είπε ο κ. Τζιτζικώστας, δίνοντας το βραβείο στη Μόνικα Μπελούτσι.
«Σας ευχαριστώ πολύ, ευχαριστώ το εκπληκτικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Είναι τιμή μου που παραλαμβάνω αυτό το βραβείο και είμαι ιδιαίτερα συγκινημένη που βρίσκομαι στην Ελλάδα. Θα ήθελα να εκφράσω την απέραντη ευγνωμοσύνη μου στην σπουδαία καλλιτέχνιδα Μαρία Κάλλας και στην όμορφη πατρίδα της, την οποία κρατώ βαθιά στην καρδιά μου», σημείωσε μέσα σε χειροκροτήματα η ηθοποιός, κλείνοντας τον λόγο της με ένα «ευχαριστώ πολύ» στα ελληνικά.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την προβολή της ταινίας Μαλένα του Τζουζέπε Τορνατόρε, μια συγκινητική ιστορία ενηλικίωσης και συγχρόνως τοιχογραφία μιας οδυνηρής ιστορικής περιόδου, με τη Μόνικα Μπελούτσι σε έναν πολυσύνθετο ρόλο που κατέκτησε ξεχωριστή θέση στο παγκόσμιο σινεμά.
Μία ημέρα πριν τη βράβευσή της, η Μόνικα Μπελούτσι παρευρέθηκε στο κατάμεστο Ολύμπιον, στο πλαίσιο της προβολής του υβριδικού φιλμ Μαρία Κάλλας: επιστολές και αναμνήσεις των Τομ Βολφ και Γιάννη Δημολίτσα, όπου πρωταγωνιστεί.
«Είμαι πολύ συγκινημένη. Ευχαριστώ ειλικρινά για αυτή την πρόσκληση. Όπως ξέρετε, έχω την Ελλάδα βαθιά μέσα στην καρδιά μου. Δεν θέλω να εξηγήσω την ταινία, θα την ανακαλύψετε μόνοι σας. Σας εύχομαι να απολαύσετε την προβολή και σας ευχαριστώ και πάλι», ανέφερε η Μόνικα Μπελούτσι στη σκηνή του Ολύμπιον πριν την έναρξη της ταινίας.
Ο σκηνοθέτης της ταινίας μίλησε για την ιδέα και το ταξίδι της ταινίας μέχρι σήμερα. «Αυτό που θα δούμε σήμερα σίγουρα δεν είναι ένα απλό ντοκιμαντέρ για τη Μαρία Κάλλας. Στην πραγματικότητα, σήμερα θα παρακολουθήσουμε ένα ντοκιμαντέρ για τη Μόνικα Μπελούτσι ή για τη Μόνικα αν προτιμάτε, η οποία ενσαρκώνει τη Μαρία μέσα από τα γράμματα της τελευταίας. Πρόκειται για μια θεατρική παράσταση που ξεκίνησε πριν περίπου δυόμισι χρόνια περίπου και έκανε τον γύρο του κόσμου. Από την πλευρά μας αποφασίσαμε να την κινηματογραφήσουμε με έναν όσο πιο απλό και όμορφο τρόπο», σημείωσε ο Γιάννης Δημολίτσας.
Ο σκηνοθέτης εξήγησε στο κοινό ότι η ταινία προέκυψε έπειτα από εκτενή μελέτη των επιστολών της Μαρίας Κάλλας αλλά και ενός πλούσιου αρχειακού υλικού, στο οποίο μια κάμερα ακολουθούσε συνεχώς τη μεγάλη σοπράνο, από απόσταση αναπνοής, σε διάφορα στάδια της ζωής της. Από αυτή τη συνθήκη προέκυψε και η ιδέα της κάμερας που θα ακολουθούσε τη Μόνικα Μπελούτσι κατά την προετοιμασία της για να υποδυθεί τη Μαρία Κάλλας, καθώς και το γύρισμα δραματοποιημένων σκηνών στο σπίτι της Κάλλας. Βασικό σημείο αναφοράς αποτέλεσε η ταινία L’Amore του Ρομπέρτο Ροσελίνι, και κυρίως το πρώτη της μέρος, το οποίο είναι βασισμένο στο θεατρικό έργο Η ανθρώπινη φωνή του Ζαν Κοκτώ, όπου η Άννα Μανιάνι ενσαρκώνει μια γυναίκα που συνομιλεί στο τηλέφωνο καθόλη τη διάρκεια της ταινίας, προσπαθώντας να σώσει τον έρωτα της. Το συγκεκριμένο μοτίβο ενέπνευσε ιδιαίτερα τους δημιουργούς του Μαρία Κάλλας: επιστολές και αναμνήσεις, καθώς είχαν κατά νου να αναδείξουν τις επιστολές της Μαρίας Κάλλας με παραλήπτη τον Αριστοτέλη Ωνάση. Ολοκληρώνοντας, ο Γιάννης Δημολίτσας ευχαρίστησε επίσης τους παραγωγούς Σαμί Μπουντιάφ και Στάνισλας Γουίκερ της Sic Pictures, τον Χρήστο Κωνσταντακόπουλο και τον Ανδρέα Ζουπάνο Κρητικό από τη Faliro House, καθώς και τον Γιώργο Λυκιαρδόπουλο.
Η ταινία Μαρία Κάλλας: επιστολές και αναμνήσεις είναι ένα πολύτιμο τεκμήριο της διεθνούς περιοδείας της ομώνυμης θεατρικής παράστασης, με πρωταγωνίστρια τη Μόνικα Μπελούτσι στον ρόλο της μεγάλης ντίβας της όπερας. Μέσα από το χρονικό της περιοδείας, η οποία διήρκεσε από τον Νοέμβριο του 2019 έως τον Ιανουάριο του 2023, ξεδιπλώνονται δύο διαφορετικές εποχές -η σημερινή και εκείνη στην οποία μεσουρανούσε η Κάλλας- , ενώ ταυτόχρονα ανοίγει ένας διάλογος ανάμεσα στη σπουδαία σύγχρονη Ιταλίδα ηθοποιό και την κορυφαία υψίφωνο που σημάδεψε τον 20ό αιώνα.