Ο Πορτογάλος σκηνοθέτης και δημιουργός Μανοέλ ντε Ολιβέιρα (1908-2015), βρίσκεται στο επίκεντρο του νέου αφιερώματος της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης, με τίτλο «Οι Αιμάτινοι Έρωτες του Μανοέλ ντε Ολιβέιρα».
Το αφιέρωμα, που διοργανώνεται από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Πορτογαλίας στην Αθήνα και του Ινστιτούτου Camões για την προώθηση της πορτογαλικής γλώσσας και του πορτογαλικού πολιτισμού, θα πραγματοποιηθεί από την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου έως την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2019, στην αίθουσα Σταύρος Τορνές, στην Αποθήκη 1, στο Λιμάνι.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν συνολικά επτά ταινίες του Πορτογάλου δημιουργού: πέντε ταινίες μεγάλου μήκους, μία ταινία μυθοπλασίας μικρού μήκους και ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους. Πρόκειται για τα φιλμ:
- Aniki Bóbó, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Μανοέλ ντε Ολιβέιρα, η οποία βαδίζει στα χνάρια του ιταλικού νεορεαλισμού.
- Η μικρού μήκους ταινία Δουλεύοντας στον Ποταμό Δούρο, ένα ποίημα 20 λεπτών.
- Τα Πάθη του Χριστού, η δεύτερη ταινία του Μανοέλ ντε Ολιβέιρα, 21 ολόκληρα χρόνια μετά το ντεμπούτο του, μια τολμηρή ανάγνωση του Θείου Δράματος.
- Το μικρού μήκους Το Κυνήγι, το οποίο προκάλεσε την οργή του καθεστώτος του Σαλαζάρ και οδήγησε στη φυλάκιση του σκηνοθέτη για δέκα ημέρες.
- Το Παρελθόν και Παρόν, το πρώτο σκέλος της «Τετραλογίας του Βασανισμένου Έρωτα».
- Η ταινία Ολέθριος Έρωτας, η εποποιΐα ενός καταδικασμένου αισθήματος.
- H Φρανσίσκα, που βυθίζει τους θεατές στον ίλιγγο ενός ερωτικού τριγώνου.
Πρόγραμμα προβολών του αφιερώματος
Κυριακή 8/12
21:00 μ.μ Aniki Bóbó
21:00 μ.μ Δουλεύοντας στον Ποταμό Δούρο
Δευτέρα 9/12
21:00 μ.μ Τα Πάθη του Χριστού
21:00 μ.μ Το Κυνήγι
Τρίτη 10/12
21:00 μ.μ Παρελθόν και Παρόν
Τετάρτη 11/12
19:45 μ.μ Ολέθριος Έρωτας
Πέμπτη 12/12
20:30 μ.μ Φρανσίσκα
Οι ταινίες του αφιερώματος
Aniki Bóbó (Πορτογαλία, 1942)
Σκηνοθεσία: Μανοέλ ντε Ολιβέιρα / Manoel de Oliveira.
Με τους: Nascimento Fernandes, Vital dos Santos, António Palma. Ασπρόμαυρη, 71΄.
H πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Μανοέλ ντε Ολιβέιρα, όπου ο κόσμος των παιδικών παιχνιδιών χρησιμοποιείται συμβολικά για να περιγράψει το σύμπαν των ενηλίκων. Πρόκειται για το πρώτο δείγμα νεορεαλισμού στο ευρωπαϊκό σινεμά, ένας άτυπος πρόδρομος του ιταλικού νεορεαλισμού. Το φιλμ απεικονίζει τη ζωή και τις περιπέτειες μιας παρέας παιδιών από τα φτωχά λαϊκά στρώματα του Πόρτο.
Δουλεύοντας στον Ποταμό Δούρο / Labor on the Douro River / Douro, Faina Fluvial (Πορτογαλία, 1931)
Σκηνοθεσία: Μανοέλ ντε Ολιβέιρα / Manoel de Oliveira
Ντοκιμαντέρ. Ασπρόμαυρο, 20΄.
Η πρώτη ταινία που γύρισε ο Μανοέλ ντε Ολιβέιρα είναι ένα 20λεπτο ποίημα με φόντο μικρά γεγονότα -για κάποιους ίσως και ασήμαντα- που συμβαίνουν στον ποταμό Δούρο, το ποτάμι που διασχίζει τη γενέτειρα του σκηνοθέτη, την πόλη του Πόρτο, και καταλήγει στον Ατλαντικό.
Τα Πάθη του Χριστού / Acto da Primavera (Πορτογαλία, 1963)
Σκηνοθεσία: Μανοέλ ντε Ολιβέιρα / Manoel de Oliveira.
Με τους: Nicolau Nunes Da Silva, Ermelinda Pires, Maria Madalena, Germano Carneiro, Manuel Criado del Val, Amélia Chaves. Έγχρωμη, 94΄.
Όπως υποδηλώνει και ο τίτλος της, η ταινία στοχάζεται πάνω στο Θείο Δράμα, συλλαμβάνοντας τις συμβολικές του προεκτάσεις. Η σκηνοθετική βιρτουοζιτέ του Ολιβέιρα, με ένα φρενήρες μοντάζ που παραλληλίζει τα Πάθη του Ιησού με τη σύγχρονη κτηνωδία της ανθρωπότητας, μετατρέπει την ταινία σε ένα διαχρονικό -και δυστυχώς πάντα επίκαιρο- κινηματογραφικό αριστούργημα.
Το Κυνήγι / The Hunt / A Caça (Πορτογαλία, 1964)
Σκηνοθεσία: Μανοέλ ντε Ολιβέιρα / Manoel de Oliveira.
Με τους: António Rodrigues Sousa, José João Rocha Almeida. Έγχρωμη, 21΄.
Μια μικρού μήκους σουρεαλιστική ταινία, που προκάλεσε την οργή της στρατιωτικής χούντας του Σαλαζάρ. Ο σκηνοθέτης αναγκάστηκε να αλλάξει το φινάλε της ταινίας, ενώ πέρασε και ένα δεκαήμερο στη φυλακή. Θα προβληθεί η αποκατεστημένη κόπια, η οποία περιλαμβάνει τις σκηνές που είχαν αρχικά κοπεί και επαναπροστέθηκαν στην ταινία το 1988.
Παρελθόν και Παρόν / O Passado e o Presente (Πορτογαλία, 1972)
Σκηνοθεσία: Μανοέλ ντε Ολιβέιρα / Manoel de Oliveira
Με τους: Maria de Saisset, Manuela de Freitas, Bárbara Vieira. Έγχρωμη,115’
Πρώτο μέρος της «Τετραλογίας του Βασανισμένου έρωτα». Με σαρκαστική ειρωνεία και με αφορμή τις σχέσεις ενός ζευγαριού, μια ανελέητη σάτιρα της αστικής τάξης ξεδιπλώνεται, με πρωταγωνίστρια μια γυναίκα που κακομεταχειρίζεται τον σύζυγό της. Η παρακμή και η ηθική σήψη αναδύονται σταδιακά μέσα από ένα πλήθος αναγκαστικών συμβάσεων και συμβιβασμών που, πολύ συχνά, αργούμε να αντιληφθούμε στην καθημερινότητά μας.
Ολέθριος Έρωτας / Amor de Perdição
Σκηνοθεσία : Μανοέλ ντε Ολιβέιρα / Manoel de Oliveira
Με τους: António Sequeira Lopes, Cristina Hauser, Elsa Wallencamp. Έγχρωμη, 262’
Ένα τετράωρο ταινία που αναπαριστά τον ολέθριο έρωτα δυο νέων ανθρώπων, τον οποίο αρνούνται να εγκρίνουν οι οικογένειές τους. Η πλοκή διαδραματίζεται στις αρχές του 19ου αιώνα και βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Καμίλο Καστέλο Μπράνκο. Ο κεντρικός άξονας της ταινίας εντοπίζεται κατά βάση στις κοινωνικές συνθήκες μιας εποχής εγκλωβισμένης σε στεγανά.
Φρανσίσκα / Francisca
Σκηνοθεσία: Μανοέλ ντε Ολιβέιρα / Manoel de Oliveira
Με τους: Teresa Menezes, Diogo Dória, Mário Barroso. Έγχρωμη, 166’
Η ιστορία του έρωτα δυο ανδρών για τα μάτια της Φρανσίσκα. Από τη μια, ο συγγραφέας Καμίλο Καστέλο Μπράνκο κι από την άλλη ο μεγαλομανής και κυνικός φίλος του, Ζοζέ Αουγκούστο. Όταν ο Ζοζέ δει τη Φρανσίσκα να ανταποκρίνεται στο αίσθημά του, αποφασίζει να πραγματοποιήσει ένα σκληρό πείραμα. Με ολέθριες συνέπειες και για τους τρεις ήρωες και μια αίσθηση ανικανοποίητου για τον θεατή.