Οι αρχές της δεκαετίας του ’60 είναι μια δύσκολη περίοδος για την Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. Ενώ γενικά στην ΕΣΣΔ υπάρχει έλλειψη αγαθών, η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος, υπό τον Νικίτα Χρουστσόφ, αποφασίζει την αύξηση της τιμής κάποιων βασικών τροφίμων, όπως το γάλα και το κρέας, την εντατικοποίηση της εργασίας και συγχρόνως την κατάπνιξη κάθε φωνής που εναντιώνεται σ’ αυτές τις συνθήκες. Αυτό το εκρηκτικό μείγμα αναφλέγεται τον Ιούνιο του 1962 στο Νοβοτσερκάσκ, μια πόλη στο Νότο της ΕΣΣΔ, όπου λειτουργεί ένα εργοστάσιο ατμομηχανών. Μία στάση εργασίας των εργατών για να διαμαρτυρηθούν για τις ελλείψεις, την ακρίβεια και την μείωση του μισθού τους εξελίσσεται σε γενική απεργία.
Η ηρωίδα της ταινίας, η Λιούντα (που την υποδύεται η Γιούλια Βισότσκαγια, η σύζυγος του Κοντσαλόφσκι στην πραγματική ζωή) είναι μια παλαίμαχη μαχήτρια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ένθερμη κομουνίστρια και πιστή στο Κόμμα. Όμως αυτή η ιδεαλίστρια θα δει την πίστη της να καταρρέει, όταν διαπιστώνει πως η κόρη της αγνοείται, καθώς είναι μεταξύ των απεργών του εργοστασίου, των οποίων η τύχη είναι προδιαγεγραμμένη. Η διαδήλωσή τους, με πλακάτ του Λένιν και του Στάλιν, στην αρχή αντιμετωπίζεται από τις Αρχές με κάποια μετριοπάθεια, τελικά όμως το Καθεστώς δείχνει τα δόντια του. Επεμβαίνει ο στρατός και η KGB και η διαμαρτυρία των εργατών πνίγεται στο αίμα: 26 νεκροί και 87 τραυματίες είναι ο φρικαλέος απολογισμός ενός εγκλήματος που αμέσως αποσιωπάται, καταπνίγεται για να μην καταρρακωθεί η εικόνα της ΕΣΣΔ, ως η παγκόσμια πατρίδα της εργατιάς, που αλίμονο, σκοτώνει τα παιδιά της… Οι αγωνιώδεις έρευνες της ηρωίδας για την κόρη της θα προσκρούσουν σε ένα τείχος σιωπής από τις Αρχές και τους κατοίκους της πόλης: κανείς δεν ξέρει τίποτα, κανείς δεν είδε τίποτα, ενώ οι νεκροί είναι θαμμένοι με άλλα ονόματα…
Θα βρει η Λιούντα τη χαμένη κόρη της; Αυτό το έγκλημα θα παραμείνει στο σκοτάδι για τριάντα χρόνια, μέχρι που θα αποκαλυφθεί, λίγα χρόνια μετά την κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος.
Η ρωσική ταινία Αγαπητοί Σύντροφοι! του Αντρέι Κοντσαλόφσκι (Το τρένο της μεγάλης φυγής) σηματοδότησε την επανεμφάνιση του μεγάλου σκηνοθέτη στη Μόστρα της Βενετίας μετά από πολλές δεκαετίες, με μια σχεδόν άγνωστη, αληθινή, ματωμένη ιστορία από την Σοβιετική εποχή. Η ταινία αποτέλεσε την επίσημη ρωσική πρόταση για τα Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Η ταινία είναι ένα ιστορικό δράμα για μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές της Σοβιετικής Ένωσης, όταν η παγκόσμια πατρίδα των εργατών σκότωνε εργάτες που απεργούσαν για το ψωμί τους και τις συνθήκες δουλειάς… Μια ταινία για τη διάψευση των ονείρων, για τη συνωμοσία της σιωπής και την κυριαρχία του φόβου.
Ο Κοντσαλόφσκι (αδερφός του Νικίτα Μιχαλκοφ) δήλωσε πως αυτή την ταινία την χρωστάει σε όλους τους Σοβιετικούς πολίτες, που ενώ πολέμησαν και έδωσαν το αίμα τους για την ελευθερία και τη νίκη επί του Ναζισμού και του Φασισμού στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είδαν μετά τα κομουνιστικά ιδανικά τους της ελευθερίας, της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης να διαψεύδονται από τη σοβιετική ηγεσία.
Αναφερόμενος στο πώς αντέδρασε το κοινό που είδε την ταινία, είπε ότι δεν θα ξεχάσει τη σιωπή που κυρίευσε τους θεατές αφότου είδαν την ταινία.
Ο Αντρέϊ Κοντσαλόφσκι έχει επανειλημμένα βραβευθεί στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας με τον Αργυρό Λέοντα (Οι λευκές νύχτες του ταχυδρόμου Αλεξέι Τριαπίτσιν (2014), Ο παράδεισος (2016), Το σπίτι των ηλιθίων (2002), ενώ δεξιοτεχνία του κέρδισε και το Χόλιγουντ εκτός από την πατρίδα του (Το τρένο της μεγάλης φυγής (1985).
Η ταινία απέσπασε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας το 2020, το Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας από την Ένωση Ρώσων Κριτικών και το Βραβείο της αμερικανικής National Board of Review το 2021, ενώ ήταν υποψήφια για το Βραβείο BAFTA Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 2021.
Αγαπητοί Σύντροφοι! (Dear Comrades!, 2020, 120’)
Σκηνοθεσία: Αντρέι Κοντσαλόφσκι
Ηθοποιοί: Γιούλια Βισότσκαγια, Βλαντισλάβ Κομάροβ, Αντρέι Γκούσεφ
Διάρκεια: 120′
Η ταινία θα κάνει πρεμιέρα στους κινηματογράφους την Πέμπτη 3 Μαρτίου 2022