“Pilgrims”: Ένα σκοτεινό δράμα-ωδή στον μινιμαλισμό στο 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Του Δημήτρη Αλέτρα

Ο Πάουλους και η Ίντρε ταξιδεύουν σε μια μικρή πόλη της Λιθουανίας προκειμένου να εξερευνήσουν τα γεγονότα που οδήγησαν στη δολοφονία του αδερφού του (και συντρόφου της), Μάτας, τέσσερα χρόνια νωρίτερα. Εντοπίζουν τα πρόσωπα που είδαν τον Μάτας τις τελευταίες ώρες της ζωής του, ρίχνοντας σταδιακά φως στις συνθήκες γύρω από το θάνατό του, για να αντιληφθούν ότι το πιο δύσκολο ταξίδι είναι εκείνο προς την πραγματική αποδοχή της απώλειας ενός αγαπημένου τους προσώπου.

Το Pilgrims απέσπασε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία των Οριζόντων του Φεστιβάλ Βενετίας, 2021. Αν και κατά βάση δραματική ταινία, η αναζήτηση του ζευγαριού για την αλήθεια -σε μια κατά τ’ άλλα ήδη επιλυθείσα υπόθεση- παραπέμπει και στο αστυνομικό δράμα. Η διερεύνησή τους αποκαλύπτει τη συνενοχή των ατόμων που συναντούν, εξαιτίας της αδυναμίας (;) τους να αποτρέψουν το φόνο.

Το σενάριο είναι ιδιαίτερα λιτό, και ως εκ τούτου κατορθώνει στα 92 λεπτά της ταινίας να σκιαγραφήσει τη διαδρομή των πρωταγωνιστών σ’ ένα τοπίο θλίψης, πένθους και βίας. Η εξέλιξη της εσωτερικής κατάστασης των κύριων χαρακτήρων είναι μεγάλη, καθώς στην αρχή της ταινίας ο Πάουλους εξωτερικεύει διαρκώς την οργή του για το έγκλημα, ενώ η Ίντρε μοιάζει να έχει αποδεχθεί την κατάσταση. Καθώς αποκαλύπτονται ολοένα και περισσότερες λεπτομέρειες, αποδεικνύεται ότι κι εκείνη θα έρθει αντιμέτωπη με τα πραγματικά της συναισθήματα.

Η φωτογραφία της ταινίας λειτουργεί απόλυτα συμπληρωματικά ως προς την επιθυμητή ατμόσφαιρα, κυρίως μέσω της μειωμένης αντίθεσης (κοντράστ) και της χρωματικής παλέτας μικρού κορεσμού. Οι αποδόσεις των πρωταγωνιστικών ρόλων είναι “αποδραματοποιημένες”, απομακρυσμένες από τις συνήθεις έντονα θεατρικές ερμηνείες και προσεγγίζουν περισσότερο τη θεωρία των “μοντέλων“ του Μπρεσόν.

Το μοντάζ κι η σκηνοθεσία χαρακτηρίζονται από μινιμαλισμό· οι κινήσεις της κάμερας είναι μικρές, με ιδιαίτερη έμφαση να δίνεται στο προσεκτικό καδράρισμα, ενώ η πλειοψηφία των σκηνών αποδίδεται με ένα μόνο πλάνο (one-scene-one-shot). Αξιοσημείωτη είναι επίσης η ουσιαστική απουσία της μουσικής, οδηγώντας έτσι σε εξαιρετική ισορροπία μεταξύ του περιεχομένου της ταινίας και της φόρμας της απόδοσής της.

Η ταινία προβάλλεται στα πλαίσια τού 62ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και συμμετέχει στο τμήμα τού Διεθνούς Διαγωνιστικού της φετινής διοργάνωσης.