Απόδοση στα ελληνικά: Καλλιόπη Αλέτρα
Τα τελευταία χρόνια, η καθιερωμένη “παράδοση” των standing ovations στο Φεστιβάλ των Καννών – του φαινομένου δηλαδή κατά το οποίο το κοινό χειροκροτά όρθιο παρατεταμένα μια ταινία μέσα στην κινηματογραφική αίθουσα – έχει λάβει μεγάλης προσοχής: εξηγείται ως κοινωνιολογικό φαινόμενο, επικρίνεται ως παθολογικό. Αλλά καθώς το 78ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου ξεκίνησε, και η τάση αυτή δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης, αξίζει να εξετάσουμε το μήνυμα πίσω από όλο αυτό το ζήτημα. Το αδιάκοπο, υπερβολικό χειροκρότημα φανερώνει – κατά βάθος – απελπισία και αποτελεί αποκαλυπτικό δείκτη της παρακμής αυτού που – φαινομενικά – γιορτάζεται.
Αυτή η παρατεταμένη επευφημία, που θυμίζει τις συγκεντρώσεις σε περιόδους αυταρχικών καθεστώτων, έχει πλέον κανονικοποιηθεί και καλλιεργηθεί από δύο βασικούς θεσμικούς παράγοντες. Πρώτον, στο τέλος κάθε πρεμιέρας, το εσωτερικό συνεργείο παραγωγής του φεστιβάλ προβάλλει τα πρόσωπα του σκηνοθέτη και των ηθοποιών στη μεγάλη οθόνη του Palais. Η κάμερα ενθαρρύνει όλους τους παρευρισκόμενους στην αίθουσα να επιδείξουν φανατικό ενδιαφέρον. Δεύτερον, ο Τύπος που καλύπτει τις Κάννες, έχει νομιμοποιήσει και προωθήσει αυτό το φαινόμενο, χρονομετρώντας τη διάρκειά του.
Περιστασιακά, όπως συνέβη με την ταινία του Γκιγιέρμο ντελ Τόρο “Ο Λαβύρινθος του Πάνα” (2006), η 22λεπτη έκρηξη θαυμασμού αντιστοιχεί σε μεγαλύτερη αναγνώριση και αποδοχή. Τις περισσότερες φορές, αυτές οι κραυγές επιδοκιμασίας αποτελούν απλώς ένα μείγμα παράξενης συμπεριφοράς και τρέλας.
Ο Μπονγκ Τζουν Χο υπήρξε ο μοναδικός ίσως σκηνοθέτης που ολοκλήρωσε το δικό του “χαίρε” νωρίς, μετά από οκτώ λεπτά, το 2019. “Σας ευχαριστώ, ας πάμε όλοι στα σπίτια μας”, είπε στο κοινό του Parasite, εξηγώντας αργότερα ότι ο ίδιος και η ομάδα του “πεινούσαν πολύ” σε εκείνο το σημείο της βραδιάς – ένα κοινό συναίσθημα μεταξύ των παρευρισκομένων στην πρεμιέρα.
Από την πλευρά του, το “αφεντικό” των Καννών, ο Τιερί Φρεμό, ενέκρινε την πρακτική αυτή, εξηγώντας το 2022 ότι η ενθάρρυνση των χειροκροτημάτων είναι μέρος της δουλειάς του: “Δίνω προσοχή στην προβολή, πόση ώρα πρέπει να παραμείνει η αίθουσα στο σκοτάδι, αν πρέπει να κόψουμε τους τίτλους τέλους ή όχι, την καλύτερη στιγμή για να ανάψουμε το φως, κ.λ.π. Κάθε προβολή είναι μια γιορτή και η συμμετοχή του κοινού κάνει αυτή τη γιορτή πολύ καλύτερη. Οι άνθρωποι θέλουν να συμμετέχουν!”
Τα υπερβολικά χειροκροτήματα, μερικά με διάρκεια συγκρίσιμη με ταινία μικρού μήκους, ήταν σπάνιο φαινόμενο στην Κρουαζέτ. Σκεφτείτε το 15λεπτο standing ovation του Σέρτζιο Λεόνε στην ταινία Once Upon a Time in America το 1984. Ωστόσο,η διάρκεια αυτή αποτελεί τώρα είναι το βασικό όριο, με τους περισσότερους τίτλους στο φεστιβάλ του 2024 να λαμβάνουν κάποια μορφή φαινομενικά ατελείωτου επαίνου. Μόνο έξι ή επτά λεπτά εκστατικού χειροκροτήματος από περισσότερους από 2.000 θεατές με επίσημη ενδυμασία; Ε όχι!
Εν τω μεταξύ, η αντίστροφη παράδοση των Καννών για την παθιασμένη αποδοκιμασία με γιουχαΐσματα έχει εξαφανιστεί την τελευταία δεκαετία. Οι αποδοκιμασίες, δίκαιες ή άδικες, σήμαιναν κάποτε ότι οι θεατές ήταν ξεκάθαροι ως προς το πώς αισθάνονταν για το The Brown Bunny (2003) του Vincent Gallo, το Southland Tales (2006) του Richard Kelly, το The Sea of Trees (2015) του Gus Van Sant και ό,τι υπήρχε στο διαγωνιστικό τμήμα από τον Nicolas Winding Refn ή τον Lars von Trier. Τώρα, ο δημόσιος χλευασμός είναι σχεδόν φιμωμένος. Η αυτολογοκρισία είναι της μόδας στις θέσεις του θεάτρου Lumière.
Οι καλοπροαίρετοι θεατές των Καννών μπορεί να πιστεύουν ότι ξεσηκώνουν τους εαυτούς τους αλλά και ο ένας τον άλλον για να υποστηρίξουν μια δημιουργική κοινότητα που επωφελείται από τη μαζική έκσταση. Ωστόσο, όλες αυτές οι επευφημίες πνίγουν μια πραγματικότητα που θα ήταν καλύτερα να γίνει αποδεκτή με πιο μετρημένη αυτοσυγκράτηση. Ή ακόμα και με μια στοχαστική σιωπή.
Παρακάτω, ακολουθεί ο οδηγός του περιοδικού The Hollywood Reporter που συσχετίζει τη διάρκεια του standing ovation με την ανάλογη υποδοχή μιας ταινίας:
Πηγή: www.hollywoodreporter.com