Του Νίκου Αρτινού
Στην ταινία Οι Αναλώσιμοι 3 (The Expendables 3) ο Σιλβέστερ Σταλόνε, ως αρχηγός μιας ομάδας νέων και παλιών επίλεκτων αλλά αναλώσιμων κομάντο καταδιώκει τον Μελ Γκίμπσον, ο οποίος υποδύεται ένα αδίστακτο έμπορο όπλων…
Στην αρχή της ταινίας βλέπουμε τον Σιλβέστερ Σταλόνε να πιλοτάρει ένα ελικόπτερο, ενώ ο Ντολφ Λούντγκρεν μαζί με ένα ακόμη «αναλώσιμο» κρέμονται έξω απ’ αυτό, βάλλοντας εναντίον ενός στρατιωτικού τρένου που – σε κάποια χώρα της Μέσης ή Άπω Ανατολής – μεταφέρει έναν υψίστης σημασίας κρατούμενο. Οι στρατιώτες στην οροφή του τρένου πέφτουν σαν τις μύγες από τα πυρά των αναλώσιμων (είναι, λες και έχουν «στηθεί» εκεί και περιμένουν υπομονετικά να τους καθαρίσουν τα «αλάνια» τρίτης ηλικίας του Σταλόνε). Τελικά οι «αναλώσιμοι» (χωρίς ημερομηνία λήξης), αφού ελευθερώσουν τον κρατούμενο, ρίχνουν το τρένο στις φυλακές οι οποίες εκρήγνυνται με θεαματικό τρόπο. Ο κρατούμενος είναι ένας πρώην αναλώσιμος (τον υποδύεται ο Γουέσλεϊ Σνάιπς), ο οποίος και ενισχύει την ομάδα-ΚΑΠΗ στην επόμενη αποστολή της στο Μογκαντίσου της Σομαλίας, όπου – και εκεί – τα κάνουν «Γης Μαδιάμ». Όμως εκεί βρίσκουν τον δάσκαλο τους στο πρόσωπο του Μελ Γκίμπσον, ο οποίος είναι πρώην αναλώσιμος και νυν αδίστακτος έμπορος όπλων, που έχει ως έδρα του την Μόσχα, τη νυν πρωτεύουσα της Ρωσίας και πρώην πρωτεύουσα της πρώην ΕΣΣΔ.
Και κάπως έτσι κυλάει η ταινία, στην οποία παρελαύνουν όλα τα φαντάσματα των action movies της δεκαετίας του ’80. Mια περίοδο, στην οποία, όταν αναφερόμαστε, θυμόμαστε τον πρόεδρο Ρόναλντ Ρέιγκαν, τον πρώην ημιαποτυχημένο ηθοποιό του Χόλιγουντ της δεκαετίας του ΄40. Επί της θητείας του ο Ψυχρός Πόλεμος έφτασε στο απόγειό του, με την ακραιφνώς μιλιταριστική προπαγάνδα της κυβέρνησής του, να στηρίζει το δίκαιο της Pax Americana.
Ήταν η εποχή που εδραιώθηκε, ο Αμερικανός Υπέρστρατιώτης στη συνείδηση του παγκόσμιου φιλοθεάμονος κοινού, με την άκρως προπαγανδιστική χρήση του κινηματογράφου. Ήταν η εποχή του Ράμπο, του Ρόκι, του Mad Max και του Εξολοθρευτή που, ως πρότυπα για τους Αμερικάνους, «ήταν πολύ σκληροί για να πεθάνουν», αφού-ούτως ή άλλως- ήταν «φονικά όπλα» και έκαναν «μαύρους στο ξύλο» όλους τους τριτοκοσμικούς ιθαγενείς του πλανήτη (μαύρους και μη). Ήταν σημαντικός ο ρόλος του κινηματογράφου στη διακυβέρνηση του Ρέιγκαν. Και, απ’ ό,τι φαίνεται, το ίδιο σημαντικός είναι και σήμερα που τη διακυβέρνηση των ΗΠΑ την έχει ο Ντόναλντ Τραμπ. Δεν ξέρω τι είναι πιο επικίνδυνο για τον πλανήτη: να κυβερνά ο half star Ρέιγκαν ή ο «Twitter» Τραμπ. Πάντως ο Τραμπ φαίνεται να μην τα βρίσκει με το Χόλιγουντ εκτός, ίσως, με τους πρωτοκλασάτους star της δεκαετίας του ’80 και νυν «αναλώσιμα» γεροντάκια (Σιλβέστερ Σταλόνε, Μπρους Γουίλις, Άρνολντ Σβαρτζενέγκερ, Τσακ Νόρις, Ζαν Κλοντ Βαν Νταμ, Μελ Γκίμπσον, κ.ά.) που με τα ρυτιδιασμένα τους μπράτσα θα προσπαθήσουν – έστω και επί της οθόνης – να τονώσουν το ηθικό όλων των αμερικανακίων που κοπιάζουν, σε κάθε γωνία του πλανήτη, να εκπολιτίσουν τους ιθαγενείς.
Το φιλμ δεν είναι τίποτα άλλο από μια ρετρό μπαρούφα που το 2014, όταν γυρίστηκε υπηρέτησε μια χαρά τους προπαγανδιστικούς σκοπούς της αμερικάνικης πλανητικής πολιτικής. Ήταν, μάλιστα και προφητικό, αφού σήμερα και μόλις λίγες μέρες μετά τον αμερικάνικο βομβαρδισμό στην Συρία η ταινία περιέγραψε με σαφήνεια τα χαρακτηριστικά του νέου (παλιού) αντίπαλου δέους που ακούει στο όνομα Βλαντιμίρ Πούτιν, ξυπνώντας μνήμες Ψυχρού Πολέμου. Ο “Twitter” Τραμπ δεν μάσησε και τα έβαλε με τους Ρώσους με παλικαριά, βομβαρδίζοντας την… Συρία.
Στην ταινία, δεν είναι τυχαίο που ο αρχικακός Στόουνμπανκς (Μελ Γκίμπσον) έχει ως τόπο μόνιμης κατοικίας τη Μόσχα. Ο Στόουνμπανκς παρουσιάζει επικοινωνιακό και ιδεολογικό ενδιαφέρον. Αυτός είναι που δικαιολογεί την ιμπεριαλιστική πολιτική των ΗΠΑ λέγοντας, με αρκετή δόση νοσταλγίας: «Σκοτώσαμε πολλούς, αλλά, ήταν αναγκαίο, για να σώσουμε ακόμα πιο πολλούς». Αυτή είναι η πολιτική των «παράπλευρων απωλειών» που εφάρμοσαν παντού στον κόσμο, οι ΗΠΑ και αυτό επιβεβαιώνεται αρκεί να σκεφτούμε όλους τους προέδρους που ακολούθησαν τον Ρέιγκαν, οι οποίοι, ανακαλύπτοντας αόριστες απειλές, δικαιολογούσαν τους «ειρηνικούς» βομβαρδισμούς τους: ο Μπους senior ισοπέδωσε το Ιράκ, ο Κλίντον έκανε σκόνη την Γιουγκοσλαβία, ο Μπους junior «έσκαψε» το Αφγανιστάν και το Ιράκ, ενώ ο χαμογελαστός αφροαμερικάνος Μπαράκ Ομπάμα, αποδείχθηκε ο πλέον αιματοβαμμένος πρόεδρος της αμερικάνικης ιστορίας, αφού πέρα από τη διατήρηση δυνάμεων που επιχειρούσαν στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, βομβάρδισε τη Λιβύη, τη Σομαλία, την Υεμένη, το Πακιστάν και τη Συρία. Αυτή η πολιτική των «παράπλευρων απωλειών» διαπότισε, μέχρι το μεδούλι, τους αμερικάνους πολίτες διαμέσου του σινεμά, των κόμικς και της μουσικής. Κάπως έτσι διαμόρφωσαν και την εθνική τους-πλανητικής παντοδυναμίας-κουλτούρα, η οποία παρουσιάζεται με ‘80s νοσταλγική διαύγεια στο φινάλε της ταινίας. Ο Σταλόνε, ύστερα από μια «επική» – σώμα με σώμα – αναμέτρηση καταφέρνει να αφοπλίσει και να τραυματίσει τον Μελ Γκίμπσον. Εν τω μεταξύ, έχει δεσμευτεί στους ανωτέρους του ότι θα οδηγήσει ζωντανό τον Γκίμπσον, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για να δικαστεί ως εγκληματίας πολέμου. Ο δαρμένος Γκίμπσον του το θυμίζει και ο γεννημένος (Αμερικάνος) νικητής, Σταλόνε του απαντά: «Εγώ είναι η Χάγη!» και τον σκοτώνει χωρίς δισταγμό. Αυτό, λοιπόν, διδάσκει στους νέους Αμερικάνους ο – παραφουσκωμένος με αναβολικά και χιλιομπαλωμένος με πλαστικές εγχειρήσεις – Σταλόνε. Ποια Χάγη; Μόνο το δίκιο του αμερικάνου στρατιώτη μετράει. Το τουίταρε και ο Ντόναλντ, το 2016: «Θα φτιάξω το στρατό μας τόσο μεγάλο, ισχυρό και δυνατό ώστε κανείς να μην τολμήσει να τα βάλει μαζί μας».
Οι Αναλώσιμοι 3 (The Expendables 3)
Σκηνοθεσία: Πάτρικ Χιούζ
Ηθοποιοί: Σιλβέστερ Σταλόνε, Μπρους Γουίλις, Άρνολντ Σβαρτζενέγκερ, Τσακ Νόρις, Ζαν Κλοντ Βαν Νταμ, Μελ Γκίμπσον, Τζέισον Στέιθαμ
Διάρκεια: 126΄