Έναρξη της ενότητας “Γεωκουλτούρα” με την προβολή του βραβευμένου ντοκιμαντέρ “Τροφοσυλλέκτες” στο 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Η προβολή της ταινίας Τροφοσυλλέκτες της Ζουμάνα Μάνα πραγματοποιήθηκε στο Ολύμπιον, το Σάββατο 4 Μαρτίου 2023, παρουσία της σκηνοθέτιδας. Στο πλαίσιο της συνεργασίας του Φεστιβάλ με τον Μητροπολιτικό Οργανισμό Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης – MOMus, το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης εμπνέεται από τη «Γεωκουλτούρα», τον θεματικό προσανατολισμό της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, και εντάσσει στο πρόγραμμά του μια ειδική κατηγορία ταινιών, εξερευνώντας τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του.

Την ταινία Τροφοσυλλέκτες προλόγισε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης. Ο κ. Ανδρεαδάκης αναφέρθηκε στη στενή συνεργασία του Φεστιβάλ με το MOMus στα Φεστιβάλ του Νοεμβρίου και του Μαρτίου, αλλά και στην υποστήριξη της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, η οποία στρέφει το ενδιαφέρον στους όρους «γη» και «κουλτούρα» και συναρτά την καλλιέργεια της γης με την πνευματική κουλτούρα ως ένα σύνολο πόρων, κειμένων και πρακτικών που διατίθενται στον άνθρωπο για να κατανοήσει τον κόσμο και να δράσει μέσα σε αυτόν. Διερευνά ζητήματα μνήμης, ιστορίας και διαχείρισης τόσο του φυσικού όσο και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος μέσα στις συνθήκες κλιματικής, οικονομικής και προσφυγικής κρίσης.

Τον λόγο πήρε έπειτα η Μαρία-Θάλεια Καρρά: «Χαιρόμαστε πολύ για τη συνεργασία με το Φεστιβάλ. Παρουσιάζουμε 2 έργα της Ζουμάνα Μάνα: το ένα είναι ένα γλυπτό έργο στο μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και το δεύτερο είναι η ταινία Foragers που θα παρακολουθήσουμε σε λίγο». Από την πλευρά της, η σκηνοθέτιδα δήλωσε πως είναι τιμή της που βρίσκεται στο Ολύμπιον και ευχαρίστησε το κοινό για την παρουσία του.

Η ταινία Τροφοσυλλέκτες (Foragers) συνδυάζει στοιχεία τεκμηρίωσης και μυθοπλασίας για να αποδώσει τη σύγκρουση μεταξύ των ισραηλινών Αρχών για την προστασία της φύσης και των παλαιστινίων κτηνοτρόφων. Σύμφωνα με τους νόμους του Ισραήλ, απαγορεύεται η συλλογή του akkoub (μιας παραλλαγής της αγκινάρας) και του za’atar (θυμαριού), με αποτέλεσμα να οδηγούνται στο δικαστήριο εκατοντάδες Παλαιστίνιοι που πιάνονται επ’ αυτοφώρω να μαζεύουν αυτά τα ενδημικά φυτά. Για τους Παλαιστίνιους αυτοί οι νόμοι δεν αποτελούν παρά ένα πρόσχημα οικολογικού χαρακτήρα, το οποίο τους αποξενώνει ακόμα περισσότερο από τη γη τους· από την άλλη, οι εκπρόσωποι του ισραηλινού κράτους επιμένουν στην επιστημονική τους κατάρτιση και στο καθήκον τους να προστατεύσουν το περιβάλλον από την ανεξέλεγκτη ανθρώπινη παρέμβαση.

Διαβάστε   "Το Γεγονός" της Audrey Diwan είναι η ταινία έναρξης του 62ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Μετά την προβολή, απαντώντας σε ερώτηση του ακροατηρίου η Ζουμάνα Μάνα δήλωσε το εξής: «Ούτε η γη, αλλά ούτε και το φυτό είναι των Ισραηλινών. Έχουν θεσπιστεί νόμοι σε βάρος των Παλαιστινίων και το θέμα της ταινίας είναι, ακριβώς, ποιος επωφελείται από τους νόμους αυτούς», απάντησε σχετικά. Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην ευρύτερη κατάσταση για τη μετατροπή της προστασίας της φύσης σε κρατική βιομηχανία: «Υπάρχει ισραηλινό μονοπώλιο στην εμπορία του za’atar (θυμαριού) και ξεκάθαρη συνεργασία μεταξύ της κρατικής περιπολίας και της βιομηχανίας. Αυτή η σχέση είναι άξια σχολιασμού. Σκοπός της ήταν να αποκτήσει το φυτό ισραηλινή υπηκοότητα, αν και καταναλώνεται ως επί το πλείστον από Παλαιστίνιους. Το ίδιο ισχύει και για το φυτό akkoub 40 χρόνια μετά. Ο βασικός έμπορος (ο οποίος εμφανίζεται και στην ταινία) παλαιότερα δούλευε στις κρατικές περιπολίες. Πλέον, πουλάει το φυτό σε Άραβες. Κατά τη γνώμη μου, είναι ζήτημα αποικιοκρατίας, μια υπόθεση κέρδους που αποκομίζεται σε βάρος των Παλαιστινίων», τόνισε χαρακτηριστικά.

Τέλος, ολοκλήρωσε λέγοντας πως η ταινία, εκτός από αρκετές τρυφερές οικογενειακές στιγμές, είχε και πολλά κωμικά στοιχεία: «Ελπίζω να σας έκανα να γελάσετε. Η κατάσταση στην Παλαιστίνη είναι τόσο παράλογη και το χιούμορ είναι το βασικό μας όπλο απέναντι στον παραλογισμό. Η ταινία υποτίθεται πως είναι κατά βάση μία κωμωδία».