59ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Ρέι και Λιζ (κριτική)

Του Νίκου Αρτινού

Ο σκηνοθέτης Ρίτσαρντ Μπίλινχαμ περιγράφει τρία αυτοβιογραφικά επεισόδια, από τα χρόνια της παιδικής του ηλικίας στην θατσερική Αγγλία της δεκαετίας του ’80. Η ταινία είναι εξαιρετική στην πρώτη κινηματογραφική απόπειρα του φωτογράφου Ρίτσαρντ Μπίλινχαμ σε ταινίες μυθοπλασίας μεγάλου μήκους. Ο Μπίλινχαμ καταφέρνει να δημιουργήσει μια ταινία στα πρότυπα του Kitchen sink κοινωνικού νεορεαλισμού, δανειζόμενος στοιχεία από το κινηματογραφικό στυλ του Κεν Λόουτς. Δεν καταφέρνει μόνο αυτό. Ο Μπίλινχαμ αποδεικνύει ότι και ο ίδιος είναι ένας σπουδαίος δημιουργός με πρωτότυπη κινηματογραφική άποψη, αφού κατάφερε να περιγράψει αυτοβιογραφικά του στοιχεία, χρησιμοποιώντας ένα ευπρόσδεκτα διεστραμμένο slapstick χιούμορ (που προκαλεί βροντερό γέλιο!), το οποίο αποκαλύπτει με τραγικό τρόπο, όχι το δράμα της εργατικής τάξης αλλά ότι το νιάξιμο, το μητρικό και πατρικό ενδιαφέρον είναι πάνω απ’ όλα χαρακτηριστικά ανθρωπιάς και όχι ταξικό ζήτημα. Δηλαδή, η προσωπική προσπάθεια σε βασικά ζητήματα ανθρωπιάς (π.χ. το γονεϊκό ενδιαφέρον) είναι υπεράνω του συστήματος κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Αυτό θίγει ο Μπίλινχαμ μέσα από την ιστορία των δύο κοινωνικών “παράσιτων”, του Ρέι και της Λιζ. Η προσωπική ευθύνη είναι τεράστια στον αγώνα του ανθρώπου απέναντι σ’ ένα σύστημα που, στην ταινία φαίνεται πιο ανθρώπινο από τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες της ταινίας.